Najnowszy raport KPMG „Sztuczna inteligencja w Polsce. Krajobraz pełen paradoksów” ujawnia fascynujące sprzeczności w polskim podejściu do sztucznej inteligencji. Jesteśmy liderami w wykorzystaniu AI, ale jednocześnie dramatycznie brakuje nam świadomości ryzyk i kompetencji potrzebnych do bezpiecznego wdrażania tej technologii.
Polska w światowej czołówce adopcji AI
Dane z badania KPMG obejmującego ponad 48 000 respondentów z 47 krajów pokazują, że Polska zajmuje wyjątkowo wysoką pozycję w globalnym rankingu wykorzystania sztucznej inteligencji. 69% Polaków korzysta z AI regularnie – co najmniej raz na kilka miesięcy. To więcej niż średnia światowa (66%) oraz więcej niż w tak rozwiniętych technologicznie krajach jak USA, Niemcy czy Węgry.
Jeszcze bardziej imponujące jest to, że 84% Polaków miało jakikolwiek kontakt z AI, co stawia nas w absolutnej czołówce światowej. AI staje się integralną częścią polskiego życia zawodowego i edukacyjnego, przenikając do coraz większej liczby organizacji i procesów biznesowych.
Alarmujący brak kompetencji i świadomości
Jednak za imponującymi statystykami adopcji kryje się niepokojąca rzeczywistość. Tylko 29% badanych w Polsce przeszło jakiekolwiek szkolenie z zakresu AI – to wynik o 10 punktów procentowych niższy od średniej światowej. Oznacza to, że ponad 70% użytkowników AI w Polsce działa bez formalnego przygotowania do korzystania z tej technologii.
Jeszcze bardziej alarmujący jest fakt, że 90% respondentów nie ma świadomości istnienia regulacji dotyczących sztucznej inteligencji. W momencie, gdy Unia Europejska wdraża kompleksowe przepisy AI Act, brak świadomości prawnej może prowadzić do poważnych konsekwencji biznesowych i finansowych.
Ukryte wykorzystanie AI w miejscu pracy
Badanie ujawnia również niepokojącą praktykę w polskich organizacjach. 55% pracowników nie ujawnia, że korzystało ze sztucznej inteligencji w pracy, przedstawiając wygenerowane przez AI treści jako własne. Ta statystyka niesie ze sobą poważne implikacje:
- Ryzyko prawne: Organizacje mogą nieświadomie naruszać regulacje dotyczące przejrzystości i odpowiedzialności za decyzje wspierane przez AI
- Problemy z compliance: Szczególnie w sektorze finansowym, gdzie każde narzędzie analityczne może wpływać na decyzje inwestycyjne
- Zagrożenia reputacyjne: Ujawnienie nieświadomego wykorzystania AI może podważyć zaufanie klientów i partnerów biznesowych
Paradoks korzyści i zagrożeń
Polscy respondenci wyraźnie dostrzegają korzyści płynące z wykorzystania AI. 76% badanych odczuło wzrost dostępności zasobów i wydajności pracy dzięki stosowaniu rozwiązań AI. Trzy czwarte zyskało czas dzięki automatyzacji powtarzalnych zadań, a dwie trzecie wskazuje na większą kreatywność, precyzję i personalizację jako dodatkowe zalety.
Jednocześnie jednak Polacy częściej niż średnio na świecie doświadczają negatywnych skutków AI. Aż 89% wskazuje na ryzyko cyberzagrożeń, a 44% osobiście doświadczyło skutków takich incydentów. Ponad połowa (54%) zetknęła się z dezinformacją wygenerowaną przez AI, a niemal połowa (48%) odczuła negatywne skutki automatyzacji w postaci utraty kontaktu z człowiekiem.
Wyzwania dla kadry zarządzającej
Inwestycja w edukację
Organizacje powinny priorytetowo traktować inwestycje w kompleksowe programy szkoleniowe z zakresu AI. Edukacja powinna obejmować nie tylko aspekty techniczne, ale także prawne, etyczne i bezpieczeństwa.
Implementacja AI Governance
Konieczne jest opracowanie jasnych polityk i procedur dotyczących wykorzystania AI w organizacji, w tym zasad dotyczących ujawniania wykorzystania sztucznej inteligencji w procesach biznesowych.
Audyt wykorzystania AI
Regularne audyty mogą pomóc zidentyfikować przypadki nieujawnionego wykorzystania AI i ocenić związane z tym ryzyka operacyjne i prawne.
Przygotowanie na zmiany regulacyjne
Organizacje muszą aktywnie śledzić rozwój przepisów dotyczących AI i przygotowywać się na ich implementację, szczególnie w kontekście AI Act.
Rekomendacje dla organizacji
Dla CEO i CFO polskich organizacji dane z raportu KPMG oznaczają pilne wyzwania strategiczne:
1. Zarządzanie ryzykiem operacyjnym
Jak skutecznie zarządzać ryzykiem w środowisku wysokiej adopcji AI przy jednoczesnie niskich kompetencjach pracowników? Organizacje muszą opracować kompleksowe programy edukacyjne i systemy governance AI.
2. Budowanie infrastruktury governance
Raport pokazuje, że niemal 90% pracowników wykorzystujących AI korzysta z ogólnodostępnych narzędzi publicznych. Oznacza to potencjalne przetwarzanie danych firmowych poza kontrolowanym środowiskiem organizacji.
3. Przygotowanie na regulacje prawne
Przy praktycznie zerowej świadomości przepisów dotyczących AI, organizacje muszą pilnie inwestować w edukację prawną i compliance, szczególnie w kontekście wdrażania AI Act.
4. Balansowanie innowacji z bezpieczeństwem
Wyzwaniem jest wykorzystanie potencjału AI (76% odczuwa wzrost wydajności) przy jednoczesnym minimalizowaniu ryzyk związanych z nieświadomym wykorzystaniem technologii.
Podsumowanie
Polscy respondenci wyraźnie dostrzegają korzyści płynące z wykorzystania AI. 76% badanych odczuło wzrost dostępności zasobów i wydajności pracy dzięki stosowaniu rozwiązań AI. Trzy czwarte zyskało czas dzięki automatyzacji powtarzalnych zadań, a dwie trzecie wskazuje na większą kreatywność, precyzję i personalizację jako dodatkowe zalety.
Jednocześnie jednak Polacy częściej niż średnio na świecie doświadczają negatywnych skutków AI. Aż 89% wskazuje na ryzyko cyberzagrożeń, a 44% osobiście doświadczyło skutków takich incydentów. Ponad połowa (54%) zetknęła się z dezinformacją wygenerowaną przez AI, a niemal połowa (48%) odczuła negatywne skutki automatyzacji w postaci utraty kontaktu z człowiekiem.
